natomiast noże z tzw. stali damasceńskiej cieszą się już pewną popularnością. Przypisuje się im wysoką jakość, a historia ich wyrobu zdaje się podnosić prestiż produktu w oczach wielu potencjalnych nabywców. Jednak dzisiejsze noże reklamowane jako wykonane ze stali damasceńskiej, często nie mają wiele wspólnego z oryginalnym produktem. A co za tym idzie, nie są tak dobre, jak się oczekuje. Ponadto wiele źródeł myli pojęcia damast i bułat.
BUŁAT A STAL DAMASCEŃSKA
Wciąż niewiele osób słyszało o bułacie,
Warto wiedzieć czym tak naprawdę jest stal damasceńska oraz bułat. A nie są w praktyce tym samym, mimo wielu błędnych informacji, które można dzisiaj znaleźć w internecie. Łączy je jednak zbieżna historia prowadząca do Damaszku, dzięki któremu oba wyroby zyskały szerszą sławę w średniowiecznej Europie. Niestety także dzięki Damaszkowi pojęcie stali damasceńskiej oraz bułatu z czasem zaczęło funkcjonować wymiennie. Dzisiaj niewiele osób na świecie zna historię pochodzenia obu pojęć, a przede wszystkim wie, czym różnią się te dwa gatunki stali.
Pozostaje pytanie jak rozpoznać prawdziwy bułat.
Oczywiście cena jest jednym z wyznaczników – każdy profesjonalista wie, że dobrego noża nie kupi za podejrzanie niską cenę. Niemniej warto też umieć wizualnie rozpoznać ostrze z prawdziwego bułatu, a szczególnie odróżnić od tzw. stali damasceńskiej. Rysunek bułatu przypomina mieszankę pieprzu z solą, zaś rysunek dzisiejszego damastu wygląda raczej jak warstwice na mapie. Natomiast najwyższej jakości ostrza z bułatu twardoosnowowego drobnoziarnistego z perfekcyjnym procesem kucia, mogą nie posiadać wyraźnie widocznego wzoru.
Charakterystyczny rysunek bułatu jest efektem procesu jego wytwarzania, jako efekt krystalizacji w odpowiedniej temperaturze oraz procesu kucia. Wzór ten tworzą dwa elementy: relatywnie miękka i elastyczna osnowa odpowiadająca za sprężystość ostrza i jego odporność na wykruszenia oraz wyjątkowo twarde, zatopione w osnowie węgliki nadające ostrzu wysoką twardość i odpowiadające jednocześnie za wybitną agresję cięcia.
W stali damasceńskiej rysunek powstaje natomiast w wyniku naprzemiennego zgrzewania stali twardej i miękkiej.
Podsumowując różnice pomiędzy dzisiejszą stalą damasceńską, a bułatem, wskazujemy głównie na technikę wytwarzania, rzutującą na wygląd i jakość finalnego produktu. Bułat, nazywany również damastem krystalicznym, powstaje w procesie wytopu, stygnięcia i kucia, natomiast dzisiejsza stal damasceńska powstaje w wyniku wielokrotnego skuwania kilku gatunków stali (miękkich i twardych). Widoczny wzór przeważnie jest tylko elementem ozdobnym, najczęściej nie świadczącym o jakości użytkowej. Tylko w najdroższych nożach ze stali damasceńskiej doświadczenie kowali , dobór do skuwania ze sobą odpowiednich gatunków stali, przekłada się również na ich wysoką jakość.
STAL DAMASCEŃSKA
BUŁAT
BUŁAT TWARDOOSNOWOWY
